Wie er verantwoordelijk is voor het conflict, wat de druppel was die de emmer deed overlopen, wie het vuur aan de lont stak….het zijn allemaal onze zaken niet. Wij weten alleen dat 99% van de mensen in Tigray niet zaten te wachten op een oorlog, alleen droomden van eten, school, medische verzorging, dansen, muziek, zon en regen op zijn tijd, huwelijken, geboortes en de onvermijdelijke begrafenissen. Alle dingen van het leven.. en oorlog was daar niet bij.
Door de jaren heen was de macht van Tigray niet in evenwicht met de oppervlakte en de bevolking binnen Ethiopië. Na het ten val brengen van de Derg onder Mengistu in 1991 hadden de volgelingen van Meles Zenawi de macht naar zich toe getrokken. Meestal mensen van het bevrijdingsleger en afkomstig uit Tigray van waaruit de bevrijding begonnen was. Na de dood van Zenawi in 2015 was de roep op en meer evenredige verdeling groot. Het talmen en het provoceren van weerszijden mondde uit in een gewapend conflict. Toevallig op de dag dat Biden en Trump de strijd om het presidentschap uitvochten en alle ogen gericht waren op Washington sloeg het vuur in de pan.
Weg internet, weg elektriciteit, weg stromend water, scholen, banken, winkels gesloten…. Tigray werd hermetisch afgesloten van de wereld en het werd heel bang afwachten wat er eigenlijk allemaal gebeurde. Heel schaars was het nieuws dat buitenlekte via BBC World, CNN, Al Jazeera. Wat er bekend werd beloofde niets goed. Eritrese troepen waren zich komen moeien en onder het mom van ‘de vijanden van mijn vijanden zijn mijn vrienden’ liet het Ethiopische leger de gewelddadige Eritreeërs de vrije hand wat leidde tot wreedheden, plunderingen, platbranden van de oogst die er nog over was na de doortocht van de sprinkhanen…
Groot was onze opluchting toen we half januari even contact hadden met ‘onze’ meisjes en hoorden dat ze het allemaal overleefd hadden. Er was weinig eten en de Eritreeërs gingen hun boekje dikwijls te buiten. Alles wat niet te zwaar of te heet was werd opgeladen en weggevoerd op vrachtwagens en tanks. Scholen, hospitalen, hotels, zelfs kerken werden geplunderd. Ook het restaurant van Fana in Shire moest er aan geloven. Zijzelf was met haar man en 2 kindjes kunnen vluchten naar Axum bij haar familie. Maar toen al hoorden we van de horror die zich had afgespeeld op 30 november in de heilige stad Axum…. Een oorlogsmisdaad die de hele wereld zou moeten wakker schudden maar tot op heden, 3 maart 2021, nog in mysterie gehuld blijft.
Op 30 november is de TPLF (Tigray People Liberation Front)Axum al ontvlucht. Eritrese milities vallen de stad binnen terwijl het Ethiopisch leger nadert. Enkele gewapende burgers vuren op de Eritreeërs die onmiddellijk tot vergelding overgaan. Uit schrik dat ze het gemunt hebben op het heiligste der heiligen voor de Christen Orthodoxe kerk in Ethiopië, de Ark van het Verbond die bewaard wordt in een kapel, stormen een duizendtal jongens en mannen naar de kapel om deze te beschermen. De Eritreeërs kennen geen genade. Eerst worden de oudste mannen uit de groep gehaald, in elkaar geslagen en afgevoerd (de papa van Fana) en daarna worden zo’n 750 mannen en jongens afgemaakt voor de ogen van de omstaanders…. Een bloedbad op het plein waar ik 1 jaar geleden koekjes uitdeelde aan de kinderen. Het onvoorstelbare was gebeurd.
3 dagen van schande volgden. Huis aan huis werden mensen vermoord. Er mocht niemand begraven worden ondanks dat hun religie een begrafenis binnen de 24 uur vereist. Mensen die het waagden op straat te gaan werden beschoten. Een nachtmerrie die nooit iemand zou moeten meemaken. Mobiele telefoons werden in beslag genomen opdat er toch maar geen foto’s zouden uitlekken van wat er is gebeurd. Doofpotoperatie. Dit is nooit gebeurd!
Maar ze hebben het wel meegemaakt. Samri die 15 is, Rahwa, Lydia die 16 zijn…al de anderen die die beelden nooit meer van hun netvlies krijgen. En wat stuitend was is het feit dat Christenen in andere delen van Ethiopië niet eens wisten dat hun heiligste relikwie met veel bloed van de bevolking van Axum gevrijwaard is gebleven. Totale censuur.
PROJECT AXUM 