Eerst en vooral welbedankt aan alle mensen die ons in het verleden al hebben gesteund. Al was het met geld, met kleding, speelgoed, aanmoedigingen en goede raad….alles kwam vroeg of laat van pas en was allemaal even belangrijk!
Onze wereld wordt helemaal op zijn kop gezet door de covid-epidemie en extreme weersomstandigheden. Onze eigen problemen eisen alle aandacht en solidariteit. En toch kunnen we alles relativeren. Vroeg of laat hervat ons leven zijn normale gang van zaken want onze weerbaarheid is sterk genoeg om op het ‘normale’ te blijven hopen….
Hoop! Voor velen in Tigray is de hoop aan flarden geschoten in een totaal nutteloze oorlog. Was het nu om goud, om coltan, om olie, om water…we zouden het nog enigszins kunnen begrijpen. Maar deze oorlog draait om macht. Pure macht over één van de armste landen ter wereld. Vanuit pluchen sofa’s in hun paleizen dirigeren leiders hun volk de afgrond in.
Of je nu in Tigray leeft, in Amharra, in Oromia of Afar, je wilt alleen maar een huisje, voedsel en een school voor je kinderen. Oorlog zat niet in je planning. Een regio die al 100 jaar op de wereld achterstaat is nog dieper de afgrond in gebombardeerd. Om niets. Een Afrikaans Joegoslavië dreigt, met een vluchtelingencrisis groter dan die in Syrië
Het totaal ongemotiveerde leger van Ethiopië valt op 3 november 2020 Tigray binnen. Een etnisch conflict waar beide partijen evenveel schuld aan hebben wordt met de wapens uitgevochten. Gesteund door niets ontziende Amhara milities en wraakzuchtige Eritrese troepen wordt Tigray 6 maanden lang geplunderd, verkracht en vermoord.
Begin juli 2021 trek ik met 100kg. kleren en andere spullen naar Addis. De weg naar Mekele in Tigray is een paar dagen open geweest en Milen is naar Addis gekomen om het huwelijk van haar beste vriendin mee te maken. Het weerzien is enorm, traantjes vloeien, de verhalen komen. Ik bespaar jullie de wreedste passages maar het past in de geest van de boeken van Stephen King. Wat een mens een andere mens kan aandoen als hij de macht krijgt, als er geen geweten meer is.
‘We lagen op de grond onder de tafel. Mama en 3 dochters van 16, 19 en 23 jaar. We hoorden ze alles doorzoeken. We hoopten dat het vlug voorbij ging zijn. Mama zei van ons niet te verzetten, we waren zo bang. Wonder boven wonder stopten ze na een paar huizen. Waar ze geweest waren was er niets meer. Geen deur, geen tv, geen stoel, geen potten of pannen. Alleen verdriet, alleen het gevoel dat je dood was, alleen angst voor de volgende dag.’
‘Hij vroeg om burgerkleren. Hij wilde niet vechten. ‘Ze hebben mij opgepakt in Addis, een uniform en een geweer gegeven. Ik heb 1000 km. moeten lopen tot hier. Wat doe ik hier? Ik moet mijn vader op het land gaan helpen. Jullie hebben mij niets misdaan….’ Een soldaat uit het Ethiopische leger. Er waren zelfs zwangere vrouwen onder de wapens geroepen.’
‘What do you have to save your life?’
‘De mensen die uit Humera komen hebben niets meer. Alleen de kleren die ze aanhebben. Zwangere vrouwen haalden het hospitaal niet om te bevallen. Gewonde mannen waren niet snel genoeg om aan de Amharra milities te ontkomen. Wie tot hier geraakt krijgt 1 m² in de school. In de school waar Samri normaal grade 12 moest doen. Weg droom, weg hoop.’
‘Ze schoten, en ze lachten. Ze schoten niet omdat het moest maar omdat het kon.’
‘Van Axum tot Mekelle ware alle huizen beschadigd. 5 uren rijden met de bus met alleen verlaten uitgebrande dorpen. Alle ijzer was gestolen. Poorten, hekken, straatverlichting, vrachtwagens, bussen… Alle matrassen waren uit de hospitalen en de hotels gehaald. Fana haar vruchtenpers, die wij hadden gekocht voor in haar restaurantje, staat nu ergens in een Eritrese keuken. Shame on you!’
Juli 2021: De TPLF verovert het verloren gebied terug. Humera in het westen wordt heel belangrijk want daar moet het eten voor de 6 miljoen Tigreeërs vandaan komen. Omsloten door vijanden zijn ze op zichzelf aangewezen. De Eritreeërs zijn weg, fabrieken verwoest, wegen opgebroken, oogsten vernietigd. Maar de TPLF is terug! We rechten onze rug en beginnen er terug aan. Liever uitgebuit door onze eigen leiders dan door vreemde. Premier Abi heeft zijn kans gemist. Een bevrijdingsleger had het hart van de bevolking kunnen winnen maar hij koos voor een rooftocht en een bezetting. Dan liever het gezag van het eigen regime met al zijn blutsen en builen.
‘If we have to die, we better die fighting than from hunger’
Door de oprukkende rebellen besluiten ze in Addis om Tigray dan maar uit te hongeren. Abi heeft het in het parlement over terreurorganisaties en ‘de kanker van Ethiopië’. De wegen worden geblokkeerd, de elektriciteit afgesloten, het internet plat gelegd. Al het cash geld dat in de banken aanwezig was wordt meegenomen. Door het ontbreken van het internet liggen RIA, Money Transfer, Western Union… allemaal stil en kan er dus geen geld vanuit de diaspora opgestuurd worden. Er wordt terug aan ruilhandel gedaan. De armsten betalen het gelag. De honger loert om de hoek. Ngo’s krijgen geen doorgang en wie toch een poging waagt geraakt niet voorbij de controleposten zonder zijn vracht te moeten afgeven. Een Spaanse arts van AzG wordt vermoord waarop ook zij zich terugtrekken. Een markt in een klein stadje wordt ‘per ongeluk’ gebombardeerd. 80 doden en een hoop gewonden die nergens terecht kunnen…
Tsege en Netsanet geraken niet in Addis. Honderden keren proberen we te telefoneren maar steeds zegt een vriendelijke stem dat het nummer buiten het bereik van Ethiopian Telecomunnication ligt, en dan volgt er een lijst van preventiemaatregelen tegen Covid. Milen wordt met de dag ongeruster over haar familie in Axum. Het biedt haar wel troost dat de TPLF er nu terug is en de Eritreeërs verdwenen zijn. Maar als ze geen geld kan opsturen is er ook geen eten! Gelukkig hadden vele moeders in Tigray, voor wie het al de derde oorlog is in 30 jaar, hun voorzorgen genomen en zoveel mogelijk voorraad ingeslagen. Maar dag na dag wordt die kleiner.
We besluiten alles in te pakken in pakketten die ze kan verzenden zodra er terug iets mogelijk is. Het geld komt op een rekening. Ze zoekt zelf een onderkomen bij vrienden, met een klein hartje, wachtend op nieuws van het thuisfront.
Het valt niet mee om geconfronteerd te worden met het feit dat mensen die je zo goed kent, waar je zo van bent beginnen houden nu een échte oorlog meemaken. De angst, het verdriet, de eenzaamheid en hopeloosheid. De machteloosheid.
We laten jullie niet in de steek Mili, Tsege, Netsi, Samri, Fana, Soliana, Rahwa, Lydia, Meseret, Mahlet, Zufan, Haregu, Mamaye, Aaron, Meron, Tedros….
PROJECT AXUM 